Instytut Solidarności i Męstwa im. Witolda Pileckiego z Warszawy utrwala wspomnienia świadków historii w ramach projektu „Świadkowie Epoki”.

Za zgodą realizatorów tego projektu, w ramach „Wojennego Nowego Sącza”, udostępniamy relacje, które dotyczą naszego miasta i jego najbliższych okolic.

Józef Czop

Nagranie wspomnień Pana Józefa Czopa, zrealizowane 26 czerwca 2021 roku w Nowym Sączu.

Józef Czop (ur. 1932, Nowy Sącz) pochodzi z rodziny kolejarskiej. W czasie II wojny światowej mieszkał w Nowym Sączu, gdzie był świadkiem m.in. wysadzenia zamku czy likwidacji getta. Jako nastolatek pracował przy budowie okopów dla Niemców. Po wojnie ukończył kolejarską szkołę zawodową i przez ponad 41 lat pracował na kolei. Związany z rodzinnym miastem, piłkarz „Sandecji Nowy Sącz”.

Maria Harcuła

Nagranie wspomnień Pani Marii Hacuły zrealizowane 11 lipca 2019 roku w Nowym Sączu.

Maria Harcuła (ur. 1945, Nowy Sącz) relacjonuje rodzinne przekazy z czasów zaborów, okresu międzywojennego, okupacji niemieckiej i po wkroczeniu Rosjan do Nowego Sącza. Wspomina historię płk Piaseckiego, mieszkającego po sąsiedzku, zamordowanego w Auschwitz. Opowiada o dzieciństwie, nauce w szkole i w Wyższej Szkole Pedagogicznej w Krakowie. Mówi też o przemianach, jakie zaszły w Nowym Sączu na jej oczach, o swojej pasji aktorskiej i licznych występach w Nowym Sączu i Krakowie, a także o pracy zawodowej oraz swoim bracie prof. Józefie Lipcu.

Stanisław Harnik

Nagranie wspomnień Pana Stanisława Harnika, zrealizowane 11 lipca 2019 roku w Nowym Sączu.

Stanisław Harnik (ur. 1934, Nowy Sącz) wspomina dzieciństwo w Nowym Sączu, gdzie wychował się w rodzinie rzemieślniczej i kolejarskiej. Opowiada o przedwojennym Nowym Sączu i jego najważniejszych miejscach, jak Wenecja czy zamek. Wspomina okres okupacji niemieckiej oraz walki o miasto w styczniu 1945, gdy widział wysadzony w powietrze zamek królewski. Mówi o powojennej edukacji w sądeckich szkołach i Olsztynie, gdzie skończył studia, a także wymienia swoje sukcesy sportowe jako bokser.

Irena Nieć

Nagranie wspomnień Pani Ireny Nieć, zrealizowane 10 lipca 2019 roku w Nowym Sączu.

Irena Nieć z d. Sokulska (ur. 1934, Nowy Sącz) wspomina czasy swojej młodości, kiedy mieszkała niemal w centrum Nowego Sącza, a jej rodzice prowadzili duży sklep w Rynku. Opowiada o rodzinie pochodzącej ze Lwowa, sąsiadach. Wspomina okupację niemiecką, wysadzenie zamku i wkroczenie Armii Czerwonej, a także powojenne losy i karierę aktorską w Teatrze Robotniczym w Nowym Sączu.

Maria Krzykalska

Nagranie wspomnień Pani Marii Krzykalskiej, zrealizowane 10 lipca 2019 roku w Nowym Sączu.

Maria Krzykalska (ur. 1951, Nowy Sącz) przywołuje wspomnienia rodzinne dotyczące korzeni rodziny Freislerów, z której się wywodzi. Opowiada o latach przedwojennych oraz o okresie okupacji niemieckiej. Szczególną uwagę poświęca Janowi Freislerowi, znanemu kurierowi, który przemycał ludzi z okupowanej Polski na Węgry. Pani Maria wspomina także dzieciństwo w domu Freislerów na ul. Nawojowskiej w Nowym Sączu, studiach na Wyższej Szkole Pedagogicznej w Krakowie oraz pracę zawodową.

Tadeusz Rychlak

Nagranie wspomnień Pana Tadeusza Rychlaka, zrealizowane 26 czerwca 2021 roku w Nowym Sączu.

Tadeusz Rychlak (ur. 1927, Nowy Sącz) pochodzi z rodziny kolejarskiej, mieszkającej „na Piekle” – w sądeckiej dzielnicy cieszącej się nienajlepszą sławą, ale będącej prawdziwym miksem kultur. Pan Tadeusz mieszka w swoim domu nieprzerwanie od 94 lat. Opowiada o przedwojennym Nowym Sączu, w tym powodzi z 1934 r. W czasie okupacji niemieckiej był świadkiem niemieckich zbrodni, m.in. likwidacji getta. Po wojnie zaangażował się w działalność harcerstwa, z którym związany jest do dziś. Z zawodu nauczyciel przedmiotów ścisłych, pracował w szkołach podstawowych w Starej Wsi, Korzennej, Mszalnicy i Paszynie oraz w Szkole Specjalnej w Nowym Sączu.

Edward Storch

Nagranie wspomnień Pana Edwarda Storcha, zrealizowane 25 czerwca 2021 roku w Nowym Sączu.

Edward Storch (ur. 1935, Nowy Sącz) pochodzi z rodziny rolniczej, mieszkającej w nieistniejącej dziś wsi Gołąbkowice (obecnie dzielnica Nowego Sącza). Ukończył liceum w Nowym Sączu oraz filię Wydziału Pedagogiczno-Artystycznego Uniwersytetu Śląskiego w Cieszynie. Pracował jako nauczyciel w szkole podstawowej w Piątkowej oraz w Studium Nauczycielskim w Nowym Sączu. Jest członkiem PTTK od 1978 roku, przewodnikiem terenowym, beskidzkim oraz pilotem wycieczek. Przewodniczy Komisji Opieki Nad Zabytkami Oddziału „Beskid”.

Joanna Wiśniewska

Nagranie wspomnień Pani Joanny Wiśniewskiej, zrealizowane 30 czerwca 2021 roku w Nowym Sączu.

Joanna Wiśniewska z d. Kowal (ur. 1932, Nowy Sącz) dzieciństwo spędziła w środowisku kolejarskim. W 1950 roku, po ukończeniu Liceum Pedagogicznego w Nowym Sączu, dostała nakaz pracy w szkole podstawowej w Lisiej Górze. Studiowała w Poznaniu, potem pracowała w Liceum Pedagogicznym w Tarnowie. Po ślubie zamieszkała w Żywcu, zaocznie studiowała filologię rosyjską w Krakowie i pracowała w żywieckim Liceum Pedagogicznym oraz w Kuratorium Oświaty i Wychowania. Mieszka w Nowym Sączu.

Irena Zielińska

Nagranie wspomnień Pani Ireny Zielińskiej, zrealizowane 10 lipca 2019 roku w Nowym Sączu.

Irena Zielińska z d. Bereś (ur. 1933, Nowy Sącz) opisuje przedwojenny Nowy Sącz, swoje dzieciństwo i ciężki okres po śmierci matki. Opowiada o okupacji niemieckiej i losie ludności żydowskiej. Wspomina zakończenie wojny, wydarzenia poznańskie w 1956 roku, których była świadkiem, a także okres stanu wojennego. Opowiada o swoim bracie Jerzym Beresiu, uznanym artyście – rzeźbiarzu.

Więcej na temat projektu „Świadkowie Epoki”:
instytutpileckiego.pl/pl/kolekcje-cyfrowe/swiadkowie-epoki